Stel de juiste route in & navigeer zorgeloos doorheen de data-economie
De data-economie is een economie waarin data centraal staan en cruciaal zijn om processen te optimaliseren, administratie te verminderen, bestaande producten 'smart' te maken en nieuwe digitale diensten te ontwikkelen. Er is dus heel wat mogelijk met de correcte data. Zeker op het moment dat je jouw eigen data kan verrijken met die je ketenpartners.
Maar hoe navigeer je als ketenpartners doorheen de data-economie zodat je alle partners én medewerkers aan boord blijven? Of zelfs aan boord springen?
Er is op deze vraag geen eenduidig antwoord.. Daarom is het belangrijk om je persoonlijke route in connectie met je ketenpartners uit te stippelen.
Roadmap voor een duurzame digitale ketensamenwerking
Om een succesvol en duurzaam ketensamenwerkingstraject uit te stippen, werd binnen het ESF-project CHAIN een roadmap of draaiboek ontwikkeld.
De roadmap wil:
- inzicht geven in de mogelijkheden en de te doorlopen fasen,
- inspireren aan de hand van concrete voorbeelden,
- bedrijven en ketenpartners op weg zetten met tools en workshops.
Deze roadmap is echter geen kant-en-klare, one-fits-all methode! Iedere digitale ketensamenwerking verschilt in samenstelling en heeft eigen doelen als eindbestemming voor ogen. Maar bovenal wordt jouw navigatieroute bepaald door de startpositie van jouw bedrijf en die van je partners.
Jouw navigatieroute in 5 fases
Een digitaal ketensamenwerkingstraject verloopt typisch in 5-tal fasen.
Hieronder beschrijven we deze fasen en verwijzen we naar praktische tools of canvassen die je binnen elke fase kan gebruiken.
Afhankelijk van jouw situatie en die van je ketenpartners, kan jullie traject in een andere fase starten of kan de opeenvolging van fases een andere volgorde aannemen.
- Zo is het best mogelijk dat jullie de keten reeds in kaart gebracht hebben en een goed zicht hebben op datastromen. In dit geval start jouw traject met het identificeren van knelpunten of opportuniteiten, of het bepalen van interafhankelijkheden. Jouw navigatie start in dit geval in fase 3.
- Heb je reeds een gemeenschappelijk doel? Ga dan direct naar fase 4 en 5: probeer een win-win voor iedere partner te identificeren om het traject samen op een duurzame manier verder te zetten.
- Soms hebben jullie een gemeenschappelijk doel en start je in fase 4, maar ontdekken jullie dat extra partners (met data) aan tafel moeten (fase 1 en 2) om een win-win voor iedereen te bekomen en het plan concreter vorm te geven.
We zien dat bedrijven vaak onvoorbereid een digitalisatietraject starten, waardoor de gebouwde applicatie uiteindelijk niet blijkt te voldoen aan de echte noden. Een goede digitale strategie is daarom een must.
FASE 1: BRENG JE KETEN/NETWERK IN KAART
Jouw digitale strategie afstemmen op die van je ketenpartners is een win voor iedereen. Je partners is kaart brengen in een eerste stap.
- Hoe ziet de agrovoedingsketen waarin jij betrokken bent eruit?
- Hou rekening met alle betrokken partners, ook al heb je er zelf geen directe relatie mee.
- Jouw keten hoeft niet lineair te zijn. Vaak zijn er verschillende toeleveranciers en meerdere afnemers.
- Het netwerk waar je op focust en dus in meer detail uitwerkt kan ook een deel van de totale agrovoedingsketen zijn.
FASE 2: BRENG DE DATASTROMEN IN KAART
Veel bedrijven zijn zich onvoldoende bewust van de dataflow in hun keten. Hierin inzicht krijgen vormt de basis voor de verdere uitwerking van het traject.
- Welke data zijn beschikbaar in elk onderdeel van het toeleverings-, productie- en verwerkingsproces?
- Welke partner beheert welke data?
- Hoe verloopt de datastroom vandaag? Wie levert data? Wie krijgt data aangeleverd?
- Verloopt het datadelen ad hoc of structureel?
- De data mapping canvas zet je op weg om de datadoorstromen in kaart te brengen.
fase 3: DETECTEER OPPORTUNITEITEN EN KNELPUNTEN
De huidige én nieuwe informatiedoorstroming biedt mogelijkheden voor nieuwe digitale ketensamenwerking. Detecteer en prioriteer op basis van impact op proces, product, performantie, werkbaar werk.
Detectie van knelpunten, risico's en opportuniteiten
- In welke mate ben je als bedrijf afhankelijk van informatie van ketenpartners? En omgekeerd?
- Wat zijn de knelpunten/risico's van deze data interafhankelijkheden voor jouw proces of product? Waar bieden alternatieve data of dataflows opportuniteiten voor jouw bedrijf of de keten?
- Bepaal voor elk(e) knelpunt, risico of opportuniteit de impact op het productieproces, het product, de performantie, maar zeker ook op de werkbaarheid van jobs (vb. stress omwille van een continu veranderende productieplanning, monotonie en eenzijdige belasting door het repetitief overtypen van data).
Enkele tips:
- Ga actief op zoek naar 'overtypers': de medewerkers binnen je bedrijf die informatie overtypen.
- Hoe belastend is het verzamelen, verwerken en aanleveren van de data en hoeveel tijd neemt dit in beslag?
- Hoe variabel is de informatie en wie of wat veroorzaakt deze variatie?
- Doe dit in overleg met de betrokken medewerkers!
Prioriteer knelpunten en opportuniteiten op basis van impact.
- Let op: dit is een momentopname. Externe factoren zoals nieuwe of veranderende wetgeving, een gewijzigde marktsituatie, crisissen, ... kunnen enorme verschuivingen in prio's teweegbrengen.
- Deze workshop kan je helpen om de interafhankelijkheid in kaart te brengen en ketenprioriteiten te bepalen.
Fase 4: Go/no-go van (digitale) ketenwerking
In deze cruciale stap wordt bepaald of knelpunten en/of opportuniteiten samen worden aangepakt.
- Rond welke prioriteit zal samengewerkt worden?
- Kan elke partner zich vinden in de keuze?
- Ziet elke partner de meerwaarde en het belang?
-
Is er een win-win voor elke ketenpartner? Op niveau van performantie? Op niveau van werkbare jobs?
- Wat is de mate waarin samengewerkt wordt rond deze prioriteit? De mate van samenwerking bepaalt ook de mate waarin meer of minder data zullen gedeeld worden.
--> Gedeelde ambitie?
--> Gedeelde resultaatgebieden ?
--> Gedeelde kpi's en indicatoren?
FASE 5: SAMEN OPLOSSINGEN ZOEKEN
Beslis je samen met je partners om door te gaan? Dan is hét moment aangebroken om samen een concreet projectplan uit te werken.
- Praktische uitwerking
Deze business scan, ontwikkeld in het VLAIO COOCK-project API-economie, kan helpen om een projectplan op te maken.
Op de API-economie website vind je ook bijkomende informatie rond
- de opbouw van verdienmodellen voor datadelen,
- documentatie en ondersteuning bij de technische uitwerking van jullie gemeenschappelijk datadeelproject.
Merk op dat je project niet noodzakelijk digitaal moet zijn.
- Ontdek in dit voorbeeld hoe data ook analoog gedeeld kan worden.
- Vaak is het zelfs een goed idee om eerst analoog te werken als tussenstap om een goed beeld te krijgen van de noden alvorens voor de digitalisatie te starten (Zie voorbeeld).
- Organisatorisch
Enkele tips:
- Creëer een multidisciplinair team over de ketenpartners heen om het project uit te werken.
- Duidt een aanspreekpunt/contactpersoon per bedrijf aan.
- Installeer een overlegsysteem (fysiek of online)
- Schakel eventueel een intermediaire partner in.
- Besteed reeds bij de ontwikkeling voldoende aandacht aan zorgzame communicatie om voldoende draagvlak te creëren en te behouden bij de betrokken medewerkers.
In de praktijk?
Benieuwd naar de mogelijkheden voor jouw bedrijf? Stel je eigen route in & navigeer zorgeloos doorheen de data-economie dankzij de ontwikkelde roadmap. Naast inzicht in de mogelijkheden en inspiratie aan de hand van concrete voorbeelden, bieden we jou ook enkele tools en workshops aan om jouw digitale ketensamenwerking tot een succes te maken.
Vind hier de roadmap voor jouw digitale ketenwerkingstraject
We helpen jou en je partners graag bij het uitwerken van een op maat traject. Boek een workshop via onderstaande link.
CHAIN is een onderzoeksproject gefinancierd door het Europees Sociaal Fonds (ESF).
- Binnen dit project gingen ILVO, Worktitecs, Flanders’ FOOD en Alimento aan de slag om een werkend begeleidingstraject te ontwikkelen en om mensen samen te brengen, digitaal en sociaal, in het datadeel ecosysteem binnen de agrovoedingsindustrie: 'Connecting Humans in the Agrifood INdustry' (CHAIN).
- Het resultaat is deze website die fungeert als draaiboek met als doel de samenwerking tussen de verschillende partners in de productieketen efficiënt te organiseren, zodat elk bedrijf er een win uit haalt en er werkbaardere jobs ontstaan.
